Kernzin

De ergotherapeut communiceert respectvol en effectief met cliënten, professionals en andere betrokkenen, om verandering in het dagelijks handelen en de participatie van de cliënt(en) te ondersteunen.

Beschrijving

Je maakt op een open en professionele manier contact met cliënten en hun naasten, gemeenschappen en organisaties en bouwt vertrouwen op in jou als ergotherapeut en in het proces dat jullie aangaan. Om dat te bereiken respecteer je de autonomie van de ander en luister je actief en aandachtig. Je bent in staat om in uiteenlopende situaties te communiceren met een grote verscheidenheid aan cliënten met verschillende achtergronden. Je bent sensitief voor sociale en culturele diversiteit.
Je draagt zorg voor goede communicatie waarbij men elkaar begrijpt en afspraken duidelijk zijn. Je geeft duidelijke informatie over alle fasen van het ergotherapeutische proces en neemt beslissingen samen met de cliënten en hun naasten. Daarbij nodig je de cliënt en de betrokkenen uit om informatie, voorkeuren en overwegingen met jou te delen.
Je kiest doelbewust een geschikt communicatiemedium. Deze keuze stem je af op de mogelijkheden en voorkeuren van de ander.
Je communiceert duidelijk en met een open houding met andere professionals en betrokkenen. Je bouwt professionele relaties op en onderhoudt deze. Je gaat altijd zorgvuldig om met de privacy en het vertrouwen van personen.
Je verslaglegging is professioneel. Daarbij hanteer je geldende richtlijnen of regelgeving.
Je bent vaardig in mondelinge, schriftelijke, non-verbale en digitale communicatie.

Kenmerkende handelingen

De ergotherapeut:

  • is respectvol en communiceert vanuit een open en gelijkwaardige houding;
  • stemt de communicatie af op de ander en diens waarden en sociaal-culturele achtergrond, informatiebehoefte, communicatieve mogelijkheden en (digitale) gezondheidsvaardigheden;
  • creëert een open gesprek om de eigen regie van de ander te ondersteunen en gezamenlijke besluitvorming te bevorderen;
  • geeft het perspectief van de ander weer, zonder te oordelen;
  • doseert informatie: bepaalt bewust welke informatie gegeven wordt, aan wie, op welke manier en op welk moment;
  • is duidelijk en correct in mondelinge, schriftelijk en digitale communicatie over alle fasen en aspecten van de ergotherapie;
  • is digitaal vaardig, gebruikt zo nodig communicatietechnologie en andere ondersteunende communicatievormen, zoals visuele ondersteuning, digitale communicatie of eHealth;
  • communiceert op een manier die past bij de rol en verantwoordelijkheid als zorgprofessional en de werkcontext;
  • gaat adequaat om met agressie, grensoverschrijdend gedrag en onbegrepen gedrag;
  • rapporteert resultaten en adviezen duidelijk, tijdig en op een professionele manier, volgens de werkwijze van de organisatie;
  • houdt zich aan geldende wet- en regelgeving voor vertrouwelijkheid, veiligheid en privacy en geldende standaarden voor verslaglegging.

Methodische stappen

Een open, uitnodigende en niet-oordelende houding tonen

Inhoud en vorm van de communicatie afstemmen op betrokkenen en op de situatie

Luisteren, samenvatten en doorvragen

Open en/of gerichte vragen stellen om informatie te verduidelijken of aan te vullen

Informatie duidelijk overbrengen aan anderen

(doel)bewust een geschikt medium kiezen voor de communicatie

Verhaal van een ergotherapeut in de revalidatie:

‘Afstemmen op de ander’

Meneer Steins komt twee keer per week naar de ergotherapie op de revalidatiedagbehandeling. Zijn vrouw komt steeds met hem mee. Nu hij door zijn herseninfarct niet meer kan werken, wil hij leren om boodschappen te doen om zijn vrouw wat te ontlasten. Dat is niet makkelijk voor hem vanwege zijn verminderde planningsvaardigheden. Om hem dit te leren kies ik voor cognitieve strategietraining. Het echtpaar kan deze aanpak echter niet plaatsen: volgens hen heeft hij alleen wat minder kracht in zijn hand, maar is er met zijn denken niets mis. Mij valt daarnaast op dat ze ondanks de bewegwijzeringsbordjes moeite hebben om hun weg te vinden in het revalidatiecentrum. Afspraken schrijven zij niet op. Ik vermoed dat zij laaggeletterd zijn en beperkte gezondheidsvaardigheden hebben. Om beter aan te sluiten op hun communicatieve mogelijkheden, heb ik de communicatiekeuzehulp geraadpleegd. Ik heb ervoor gekozen om het gesprek te combineren met visuele informatie. En ik ga steeds na of mijn informatie goed is overgekomen door bijvoorbeeld te vragen: ‘Om er zeker van te zijn dat ik het goed heb uitgelegd, kunt u mij in uw eigen woorden vertellen wat we hebben besproken?’

Bron: gesprekskaart-waar-wilt-u-het-over-hebben.pdf (zorgvoorbeter.nl); Vilans

Verhaal van een ergotherapeut in de eerste lijn:

‘Beveiligd informatie uitwisselen over cliënten’

In mijn eerstelijnspraktijk ergotherapie begeleid ik nu een aantal mensen met klachten als gevolg van COVID-19. Ze hebben moeite om hun dagelijkse activiteiten weer naar tevredenheid op te pakken. Vorige week zag ik een mevrouw die onder meer vertelde: ‘Ik vind het voorlezen aan mijn zoontje zo belangrijk, maar ik kan het niet meer. Die stemmen lukken me niet meer nu mijn ademhaling slechter is.’ Ik dacht: hierin kan de logopedist vast iets betekenen. Ik maak gebruik van SIILO, een soort WhatsApp waarbij je beveiligd berichtjes over cliënten kunt uitwisselen met andere zorgverleners. Superhandig.

Dus ik stuurde de logopedist een berichtje en zij heeft dit met mevrouw opgepakt. Mevrouw was hier blij mee en zei: ‘Iedereen is op zijn eigen vakgebied mij dingen aan het leren, maar doordat jullie snel met elkaar communiceren, komt het allemaal samen. Dat is zo fijn!’

Verhaal van cliënten:

‘3 Verhalen’

‘Ik heb een buitenfobie en boodschappen doen was voor mij erg moeilijk. Bij de ergotherapie kreeg ik een compliment dat ik er steeds was; dat hielp mij om door te gaan. Het is belangrijk dat de ergotherapeut mijn situatie begrijpt en het ook snapt wanneer het me niet lukt om te komen. Een geduldige en liefdevolle houding helpt.’

 

‘Het eerste contact met de ergotherapeut was positief, juist dankzij een persoonlijk gesprek waarin ook gekeken werd naar hoe ik in elkaar zat. Daardoor begreep ze dat het bij mij belangrijker is om me af te remmen dan aan te sporen. Ik heb zelf ook geleerd dat ik het langzaamaan moet doen. Dat is zo belangrijk. Daar kun je alleen maar achter komen in een persoonlijk gesprek.’

 

‘Mijn laatste afspraak met de ergotherapeut was echt heel fijn. Ik zag er enorm tegenop om het na de poliklinische revalidatie alleen te moeten redden. Wat heeft geholpen is dat er die keer geen opdrachten of oefeningen werden gegeven. Ik nam plaats in een comfortabele stoel en in alle rust hebben we gepraat. De ergotherapeut luisterde goed naar mij. Hij stelde me op mijn gemak en we hadden het er gewoon over. Ik kreeg er weer vertrouwen in.’